Geneza Kanban

Kanban jest to opracowana w Japonii w latach 50 ubiegłego stulecia metoda zarządzania produkcją. Słowo Kanban pochodzi z języka japońskiego i oznacza kartkę papieru. W wolnym tłumaczeniu znaczy „widoczny opis”. Metoda ta w prosty sposób pozwala na wizualizację przepływu materiałów w przedsiębiorstwie. Metoda ma za zadanie sterowanie zapasami. System ten pozwala na prawie całkowitą eliminację magazynów. Magazynowanie przedprodukcyjne, poprodukcyjne jak i międzyoperacyjne jest znikome, gdyż wszelkie materiały od dostawców są dostarczane „dokładnie na czas” i to samo dzieje się jeśli chodzi o wysyłkę wyrobu gotowego.

Cele

Cele systemu można przedstawić za pomocą hasła „7 x  żadnych”:

  • żadnych braków,
  • żadnych opóźnień,
  • żadnych zapasów,
  • żadnych kolejek – gdziekolwiek i po cokolwiek,
  • żadnych bezczynności,
  • żadnych zbędnych operacji technologicznych i kontrolnych,
  • żadnych przemieszczeń.

Jak działa Kanban

Podstawowym elementem systemu są karty Kanban. Karta taka pełni rolę zlecenia produkcyjnego i dokumentu opisującego zawartość pojemników. Jej głównym zadaniem jest przekazywanie informacji o potrzebie przepływu materiału podczas produkcji.
Zlecenie produkcyjne trafia na sam koniec linii produkcyjnej (rys. 1. punkt O2). Tam właśnie zostaje podjęte zadanie produkcyjne. Pracownik na końcu linii potrzebuje półproduktu wytwarzanego na poprzednim stanowisku. Półprodukty pobierane są w pojemniku ze stanowiska poprzedzającego lub z bufora – magazyny półproduktu (rys. 1. punkt MP). W momencie ich pobrania karta Kanban powinna być odczepiana i przekazana na stanowisko z którego pobrano półprodukt (rys. 1. punkt MP). Jest to sygnałem do rozpoczęcia produkcji półproduktu. Pracownik na stanowisku O1 zawiesza kartę na pusty pojemnik i rozpoczyna produkcję. Często karty są odczepiane i przekazywane na stanowisko poprzedzające dopiero po wyczerpaniu się półproduktu w pojemniku. Przepływ zlecenia jest w tym wypadku nieco opóźniony, ale postępowanie takie jest konieczne ze względu na identyfikację półproduktu.

Kanban - przepływ produktu

Rys. 1. Przepływ produktu i kart systemu Kanban (zmodyfikowany rysunek pana Zbigniewa Lisowskiego
pochodzący ze strony www.erp.info.pl/Kanban+MRPII.htm)

Karta krąży między magazynem wyrobów gotowych, stanowiskami roboczymi i buforami, stanowiąc zlecenie produkcyjne i oznakowanie pojemników. Pozwala to na rezygnację w dużym stopniu z centralnego generowania zleceń na każde ze stanowisk produkcyjnych. Płynność produkcji i przepływu materiałów zapewniony jest przez system. Produkcja na każdym etapie uruchamiana jest, gdy zachodzi taka potrzeba. Jest to system samosterujący.

Przykładowa karta Kanban

Rys. 2. Karta Kanban (opracowanie własne)

Kanban we współczesnym przedsiębiorstwie

Systemy Kanban we współczesnych przedsiębiorstwach, to systemy zinformatyzowane. Daje to systemowi dodatkowe możliwości związane w dużej mierze z kwestiami jakościowymi. Możliwa jest pełna identyfikacja i identyfikowalność produktu, gromadzenia danych (np. zapisów jakościowych) na ogromną skalę, dokładne odtworzenie przebiegu procesu produkcji na każdym stanowisku, utrzymanie pełnej zgodności z FIFO (ang. First In First Out – np. materiał który jako pierwszy przybył do magazynu, jako pierwszy go opuszcza), etc.. Wszelkie materiały w zarejestrowane są w systemie informatycznym, a karty Kanban oprócz tradycyjnych informacji zawierają np. kod kreskowy (rys. 2) lub kod QR, po którego sczytaniu uzyskujemy wszelkie wiadomości o danej partii półproduktu/produktu. Integracja systemu Kanban z systemem informatycznym znacznie przyspiesza przepływ informacji.
System taki doskonale uzupełnia informatyczne systemem zarządzania produkcją typu MRP II pozwalając na skuteczne sterowanie produkcją z uwzględnieniem wielu aspektów.

Kanban stanowi integralną część działania w przedsiębiorstwach działających zgodnie z koncepcją Lean Manufacturing lub Just In Time (JIT).


(rys. 2 pochodzi z artykułu pana Zbigniewa Lisowskiego, pt. „Praktyczne metody wdrażania Kanban + MRP II”, wydrukowanego w czasopiśmie Eurologistic 5/2004 i został wykorzystany za zgodą autora)

Opracowano na podstawie:

Eurologistics


http://www.erp.info.pl/Kanban+MRPII.htm
http://www.gazeta-it.pl/rozmaitosci/git23/kanban.htm
http://www.zie.pg.gda.pl/~jcz/kanban.pdf
Licencja M-files Wiki – przeczytaj, zanim wykorzystasz ten tekst.