Diagram systematyki, jak sama nazwa wskazuje, systematyzuje przyczyny problemu w porządku chronologicznym lub logicznym, przypominając tym samym diagram Ishikawy.
Jest to proste narzędzie, które pozwala spojrzeć na problem (proces) z innego punktu widzenia. Od ogółu przechodzimy do szczegółu, rozbijamy rozpatrywaną operację na składowe i doszukujemy się krok po kroku, co może nam przeszkodzić w realizacji celu.
Diagram może również przedstawiać czynności w procesie (wtedy upodabnia się do schematu blokowego). Po dekompozycji procesu, uwidacznia nam jego rzeczywistą strukturę, poprzez ukazanie podprocesów i operacji.
Jak wykonać prawidłowy wykres systematyki?
Najlepiej postępować wg instrukcji zaproponowanej przez prof. Hamrola:
- Zidentyfikować główny cel (lub proces).
- Zidentyfikować podprocesy, które składają się na główny cel (proces).
- Zidentyfikować przyczyny problemu lub operacje, które składają się na poprzedni poziom.
- Zadać sobie pytania: Czy eliminacja przyczyn problemu pozwoli na jego stuprocentową realizację?
Czy zidentyfikowane elementy szczegółowe umożliwiają realizację celu głównego? [1]
Czy analizując cel główny, uzyska się odpowiedź, co należy robić, aby cel zrealizować? [1] - Wybrać jedną ze ścieżek rozwiązań (opcjonalnie).
Przykład
Pewnie każdy z nas ma za sobą chociaż jeden niezdany egzamin, a jeśli nie, to na pewno zna kogoś, komu się nie powiodło i jak prawdziwy student z krwi i kości, przystąpił do walki w tzw. kampanii wrześniowej.
Dlaczego się nie udało? Przyczyn może być wiele, ale aby otrzymać odpowiedź na to pytanie, posłużymy się diagramem systematyki.
Naszym celem głównym jest zaliczenie przedmiotu, który kończy się egzaminem. Można podzielić ten proces na trzy zasadnicze etapy:
- Okres wykładów i ćwiczeń, podczas których wykładowca wykłada materiał obowiązujący na egzaminie.
- Okres bezpośrednio przed egzaminem, który powinniśmy przeznaczyć na naukę.
- Egzamin podsumowujący wiedzę z przedmiotu.
W każdym z ww. etapów doszukujemy się tego, co może spowodować porażkę. I tak: w etapie pierwszym pomocne będzie uczęszczanie na wykłady i wykonywanie dobrych notatek. W drugim będzie lepiej, gdy odpuścimy sobie domówkę, mimo iż organizowana jest przez naszego najlepszego przyjaciela, a bezpośrednio na samym egzaminie nie będziemy ściągać na oczach profesora.
Rys. 1. Diagram systematyki (opracowanie własne)
Spoglądając na wykonany wykres zadajmy sobie pytanie: czy wyeliminowanie ww. czynności składa się na sukces studenta? Może chcielibyście coś dodać? Jak sami widzicie, kiepski wykładowca stanowi tylko ułamek problemu. Trudno jest go wyeliminować, ale za oblany egzamin nie można obwiniać tylko profesora.
Życzymy powodzenia na egzaminach, w szczególności tych związanych z zarządzaniem jakością!
